Các gốc tự do ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

​​Trong cơ thể của mỗi người thường xuyên sản sinh ra gốc tự do. Vậy gốc tự do là gì? nó có ảnh hưởng gì đến sức khoẻ của chúng ta. Hãy theo dõi hết bài viết dưới đây của Lacometic để hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé!

Gốc tự do là gì?

Gốc tự do là các phân tử hoặc nguyên tử có lớp quỹ đạo ngoài cùng chứa electron đơn lẻ. Vì vậy, các gốc tự do có khả năng bị oxy hóa rất cao. Trong cuộc sống hiện nay, cơ thể chúng ta thường xuyên tiếp xúc với các độc tố từ bên ngoài như khí thái, bức xạ, kim loại nặng, thuốc trừ sâu, chất bảo quản,…

Ngoài ra, lối sống căng thẳng, chịu nhiều áp lực hay chế độ ăn uống không tốt cho sức khoẻ càng làm trầm trọng thêm quá trình hình thành nên các gốc tự do. Những gốc tự do này sẽ tạo ra các rối loạn phản ứng và chuỗi phản ứng hoá học trong cơ thể, phá huỷ tế bào như biến đổi cấu trúc protein, thay đổi nội tiết tố, ức chế các men, kích thích các mầm bệnh tiểu đường, tai biến, ung thư,…

Vì chỉ là một electron đơn lẻ nên gốc tự do luôn ở trạng thái bất ổn và luôn tìm cách chiếm đoạt nguyên tử khác. Đầu tiên, gốc tự do sẽ oxy hóa màng tế bào, gây khó khăn trong việc thải chất bã và tiếp nhận thực phẩm, sau đó chúng tấn công các ty lạp thể, phá vỡ nguồn cung cấp năng lượng. Theo các nhà khoa học cho biết, gốc tự do có thể là thủ phạm gây nên 60 loại bệnh khác nhau, điển hình như xơ vữa động mạch, ung thư, đục thuỷ tinh thể, tiểu đường,…

Gốc tự do hoạt động ra sao?

Bạn có hiểu đơn giản là các gốc tự do luôn ở trong trạng thái “cô đơn” nên chúng thường xuyên tìm đến phân tử “hàng xóm” khác. Lợi dụng sự lơ là của “hàng xóm”, chúng nhanh tay cướp đi 1 điện tử để không còn đơn côi như 1 phân tử bình thường nữa.

Lúc này, phân tử hàng xóm lại trở thành gã “cô đơn” và tiếp tục đi chia rẽ các phân tử khác, cứ thể mà kéo dài mãi. Sau khi đánh cắp điện tử, gốc tự do sẽ làm tổn thương màng tế bào, phản ứng mạnh với protein, DNA và axit béo gây nên tình trạng rối loạn, làm chết tế bào dẫn đến lão hoá, nặng hơn thì có khả năng gây bệnh ung thư.

Các gốc tự do ngày càng gia tăng theo thời gian, tuổi tác càng cao thì gốc tự do càng tăng. Tuy vậy, những tác nhân như môi trường sống, căng thẳng cũng sẽ khiến gốc tự do ngày một tăng lên, thúc đẩy quá trình lão hoá kéo theo phát sinh các loại bệnh khác nhau.

Những ảnh hưởng của gốc tự do đến sức khỏe

Gốc tự do dễ dàng phản ứng với các thành phần của tế bào, từ đó chúng gây ra sự rối loạn hoạt động bình thường của tế bào, phá huỷ và đẩy nhanh quá trình lão hoá tự nhiên của cơ thể.

Nhiều nghiên cứu cho thấy sự liên quan của gốc tự do với sự hình thành một số loại bệnh lý như:

• Bệnh lý ở hệ thần kinh trung ương: Các chứng mất trí nhớ, Alzheimer, Parkinson.
• Bệnh tim mạch do tắc nghẽn động mạch gây ra.
• Rối loạn hệ thống miễn dịch: Viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ.
• Gây đột biến gen khi tấn công vào ADN và các tổ chức màng, chất sinh học trong tế bào làm tăng nguy cơ ung thư và làm cho bệnh trở nên nặng nề thêm.
• Chứng suy giảm thị lực, đục thuỷ tinh thể.
• Bệnh lý liên quan đến đái tháo đường ở người già.
• Bên cạnh các ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ thì sự hình thành gốc tự do nội sinh cũng rất cần thiết cho cơ thể, giúp quá trình tổng hợp và phân huỷ các chất trong chuyển hóa tế bào.

Làm thế nào để hạn chế gốc tự do trong cơ thể

Khoa học đã chứng minh, việc ngăn chặn các gốc tự do gây hại và phục hồi tế bào bằng các chất chống oxy hoá sẽ làm chậm quá trình lão hoá cũng như tăng cường hệ thống miễn dịch cho cơ thể. Chất chống oxy hóa thường gặp như vitamin E, C, A, coenzyme Q, beta caroten,…

Tuy nhiên, các bạn cũng nên chú ý đến những điều sau để hạn chế hình thành gốc tự do trong cơ thể:

• Chế độ ăn uống khoa học: Luôn cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin A, E, C, selen,… các chất này thường chứa nhiều trong hoa quả mọng nước và rau xanh. Tránh xa những đồ ăn dầu mỡ, bia rượu hay nước uống có ga.
• Hạn chế căng thẳng: Những lúc stress hay áp lực bạn có thể tập thể dục, yoga, đi bộ và học cách suy nghĩ tích cực, yêu đời để tránh hình thành gốc tự do.
• Ngủ đủ giấc: Cơ thể cần ngủ đủ từ 7h – 8h để nạp năng lượng để tiếp tục cho các hoạt động tiếp theo của bạn.
• Môi trường sống thoáng đãng: Luôn giữ môi trường sống xung quanh bạn được sạch sẽ, tự nhiên. Hầu hết, các cụ già lớn tuổi nhất đều ở các vùng nông thôn vì ở đây môi trường không bị ô nhiễm, khói bụi nhiều.

Lời kết

Hy vọng thông qua bài viết trên của Lacometic sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về gốc tự do, từ đó sẽ đưa ra phương pháp chăm sóc cơ thể phù hợp. Chúc các bạn thành công!

>>> Xem thêm: Những điều cần biết về ung thư tế bào hắc tố